Eurypides

Nazwisko: Eurypides
Imię/Imiona:
Znany też jako: Euripides, gr. Εὐριπίδης
Urodzony: 480 p.n.e. (wyspa Salamina)
Zmarł: 406 p.n.e. (st. Macedonia)
Kategoria: Literatura.

Eurypides – ur. ok. 485/480 p.n.e. na Salamanie, zmarł 407/406 p.n.e. w Pelli w Macedonii, najmłodszy z wielkiej trójki tragediopisarzy greckich (obok Ajschylosa i Sofoklesa), pochodził z bogatej rodziny ziemiańskiej. Wszechstronnie wykształcony, pozostawał pod wpływem sofistów i Sokratesa. Zwolennik demokracji, pokoju, przeciwnik tyranii – nie uczestniczył w życiu politycznym, ale w swoich tragediach wydawał walkę konserwatyzmowi, swobodnie traktując materiał mitów jako tworzywo swego pisarstwa. Nie zgadzając się z polityką Aten, pod koniec życia emigrował do Macedonii (408 p.n.e.). Zasłynął jako mistrz portretu psychologicznego, zwłaszcza postaci kobiecych.

Stanisław Stabryła pisał: Z nieporównaną wnikliwością i znajomością duszy ludzkiej zdołał Eurypides obnażyć w swych tragediach wszystkie złe i dobre strony natury człowieka: jego namiętności i pragnienia, szlachetność i podłość, dobroć i okrucieństwo, zdolność do poświęceń i bezprzykładny egoizm.

Wystawił 88 utworów dramatycznych spośród których zachowało się 17 tragedii i 1 dramat satyrowy, m.in. Alkestis (438), Medea (431), HipolitAndromachaElektraOrestesTrojanki. Do twórczości Eurypidesa nawiązywało wielu jego następców, w polsce Jan Kochanowski w Odprawie posłów greckich. W okresie baroku tłumaczono francuskie tragedie klasycystyczne oparte na motywach tragedii Eurypidesa (m.in. przekład Andromachy Jeana Baptiste’a Racine’a pióra Stanisława Morsztyna, 1689). Pierwszą tragedią Eurypidesa przetłumaczoną na język polski z oryginału był Orestes (1818, tłumaczył Jan Milhanowicz). Całość dorobku Eurypidesa tłumaczyli Zygmunt Węclewski i Jan Kasprowicz, a najnowsze tłumaczenia dał Jerzy Łanowski (Tragedie, 1967).