Nazwisko: Nałkowska
Imię/Imiona: Zofia
Znany też jako: Rygier, Gorzechowska
Urodzony: 10 listopad 1884 (Warszawa, Polska)
Zmarł: 17 grudzień 1954 (Warszawa, Polska).
Zofia Nałkowska – urodzona 10 XI 1884 r. w Warszawie, zmarła tamże, 17 XII 1954 r. Ukończyła w Warszawie prywatną pensję i uczęszczała na wykłady tajnego Uniwersytetu Latającego. W 1904 r. poślubiła poetę i pedagoga, L. Rygiera, w latach 1906-1907 mieszkała z nim w Kielcach, na przeł. 1909 i 1910 r. żyła w Krakowie, a później do roku 1922 w Warszawie lub w domu rodzinnym pod Wołominem. W 1922 r. wyszła za dowódcę żandarmerii Legionów, J. Jura-Gorzechowskiego. W latach 1922-1926 mieszkała pod Wilnem i w Grodnie, gdzie pracowała społecznie w Towarzystwie Opieki nad Więźniami. W 1929 roku powróciła do Warszawy. W 1929 roku rozeszła się z drugim mężem. Brała udział w pracach ZZLP i Pen-Clubu. Organizowała protesty w sprawie więźniów politycznych. Podczas okupacji mieszkała w Warszawie z matką i siostrą, prowadząc sklep tytoniowy. Brała udział w konspiracyjnym życiu literackim. Po wyzwoleniu brała udział w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Krakowie. W 1945 r. przeniosła się do Łodzi, gdzie zorganizowała miejscowy oddział Komisji. Jeździła po kraju odbywając wizje lokalne. Weszła też w skład redakcji tygodnika „Kuźnica”. W 1945 r. została przewodniczącą Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. W 1947 r. wybrano ją do Sejmu Ustawodawczego, a w 1952 r. – do Sejmu. Była też działaczką Komitetu Obrońców Pokoju. Pochowano ją na warszawskich Powązkach. W latach 1936 i 1953 była laureatką nagrody państwowej.
Debiutowała w r. 1898 w „Przeglądzie Tygodniowym” wierszem Pamiętam, a jej pierwsze opowiadanie ukazało się w 1903 r. w „Ogniwie”. Duży wpływ na jej twórczość wywarły dzieła Stendhala, Flauberta i Dostojewskiego. Od samego początku zajmowała się w swych utworach analizą psychiki poszczególnych jednostek. Po 1918 r. kontynuowała analizę, dokonując jej pod kątem wpływu czynników kulturowych, relacji międzyludzkich oraz upływającego czasu na rozwój i kształtowanie się osobowości człowieka. Dała też wówczas w ostrej krytyce wyraz swemu rozczarowaniu rzeczywistością niepodległej Polski. W tej fazie rozwoju jej twórczości dominowało także zainteresowanie powszednim życiem oraz elementarnymi problemami związanymi z tą egzystencją – miłością, cierpieniem, starzeniem się, śmiercią.
Do najwybitniejszych jej dzieł należą: powieść Romans Teresy Hennert (1924), dramaty Dom kobiet (1930) i Dzień Jego powrotu (1931), Granica (1935), zbiór opowiadań Medaliony (1946), które stało się arcydziełem literatury antyfaszystowskiej i jest apelem autorki o pokój. Poza swą działalnością literacką, była też wybitną postacią świata artystycznego i „skupiała wokół siebie najwybitniejsze osobistości polskiej kultury”.