Walka o rekruta polskiego

Walka o rekruta polskiego

O twierdzę Verdun wyszczerbiła się siła zbrojna Niemiec. Francja była ocalona i gotowa do obrony słusznych praw swoich i cudzych. W walkach z ofensywą Brusiłowa, którą Niemcom udało się zatrzymać na linii na zachód od Brodów …

O umiędzynarodowienie kwestii polskiej

O umiędzynarodowienie kwestii polskiej

Na terenie Rosji po wielkim odwrocie 1915 r., dwie siły stanęły oko w oko do walki o przyszłość „kraju nadwiślańskiego”. Uchodźstwo polskie, wbrew temu, co głosili aktywiści, że tęskniono do „powrotu taty”, zabiegało o dalszy udział …

Współpraca i ruch oporu

Współpraca i ruch oporu

Z Rosjanami oddaliły się na wschód te powagi i czynniki polityczne, które dotąd utrzymywały Kongresówkę w nieufnym wobec Niemców nastroju: Dmowski, Zygmunt Wielopolski (bratanek Aleksandra), Stanisław Wojciechowski. Wynurzyli się działacze, którzy przyjęli nazwę przyniesioną przez Niemców …

Zamiast odbudowy Polski – nowy podział

Zamiast odbudowy Polski – nowy podział

NKN upamiętnił „wyzwolenie” Warszawy odezwą „do narodu” (8 VIII) z żądaniem złączenia niepodzielnego Królestwa z niepodzielną Galicją, a do stolicy słał apele z motywem „Przemów Warszawo”. Jednak miasto jako całość pozostało nieme, a cenzura …

Rosjanie wyparci z Polski

Rosjanie wyparci z Polski

Dalekim echem rozległa się w Europie kapitulacja Przemyśla [22 III 1915 r.]; zdawało się, że front ruszy z Nidy i Dunajca na zachód. Mikołaj II we Lwowie ogłosił z balkonu [ratusza] (22 IV), że „nie ma …

„Zamieć”

„Zamieć”

Takim symbolem określił Żeromski straszne, prawie beznadziejne losy, które przeżywał naród na przełomie roku 1914/1915 i jeszcze potem, przez wiosnę i lato. Zaciągnęła się wojna na długie lata. Zaciążyły jej klęski szczególnie nad Polską deptaną przez trzy armie cesarskie, …

Rozbicie Naczelnego Komitetu Narodowego

Rozbicie Naczelnego Komitetu Narodowego

Dowództwo austro-węgierskie (AOK) zamiast odparować rosyjskie pociągnięcie przez zbliżenie do Polaków, zażądało od legionistów przysięgi na rotę pospolitego ruszenia, bez własnych sztandarów, i narzuciło im generałów dalekich od ich ideologii. 4 września 1914 r. (nazajutrz po …

Miecz grunwaldzki pod rosyjskim sztandarem

Miecz grunwaldzki pod rosyjskim sztandarem

Tymczasem nad Newą inne hasło padło z ust polskich – w imieniu zaboru rosyjskiego. Poseł Wiktor Jaroński w Dumie w odpowiedzi na czyn kadrówki 8 sierpnia wyraził wiarę, że z pomocą Bożą Słowiaństwo, pod egidą …

Naczelny Komitet Narodowy

Naczelny Komitet Narodowy

Powstał ów Komitet 16 sierpnia [1914 r.] w Krakowie na mocy uchwały Koła Sejmowego, a składał się z 40 osób, reprezentujących niemal wszystkie odcienie partyjne Galicji. Prezesem był zrazu Leo. Po nim przez cztery lata prof. Władysław …

Piłsudski wydaje wojnę Rosji

Piłsudski wydaje wojnę Rosji

Jakkolwiek koła uświadomione politycznie przeszły przez szkołę samorządu Galicji, „Przeglądu Wszechpolskiego”, a ogół inteligencji miał w uszach wieszcze słowa Wyspiańskiego: „Z tej ziemi państwo wskrzeszę”, jednak po ciężkich zawodach ostatniego dziesięciolecia ogół dopiero stopniowo dochodził do …