Konstytucja marcowa [z 1921 r.]

Konstytucja marcowa [z 1921 r.]

Wypracowana wśród walk i wahań ściągnęła [konstytucja] na siebie krytykę zarówno tych, którzy nie zdołali narzucić swej woli większości sejmu, jak zwłaszcza tych, co na wysiłki owej większości patrzyli z lekceważeniem, sami się nie angażując …

Walka o senat i sposób wyboru prezydenta Rzeczypospolitej

Walka o senat i sposób wyboru prezydenta Rzeczypospolitej

Rozgorzała zaraz po odejściu bolszewików. Jakkolwiek przykład wielu krajów demokratycznych Zachodu świadczył, że izby wyższe nie mogą tamować dojrzałych reform społecznych (choć mogą opóźniać niedojrzałe), nie tylko PPS ale i kluby chłopskie …

O zdrowy ustrój Państwa

O zdrowy ustrój Państwa

Przez czas wojny bolszewickiej ani na chwilę nie ustawały prace nad budową domu ojczystego. Projektów konstytucji było na stole kilkanaście, wśród nich najmiarodajniejsze: projekt ankiety, za którym stał Bobrzyński, deklaracja Wojciechowskiego, projekty narodowej demokracji, socjalistów i …

Skutki kampanii 1920 roku

Skutki kampanii 1920 roku

Nie od razu ujawniły się one współczesnym. Pod wpływem krytyki publicystów narodowców, zwłaszcza Stanisława Strońskiego, opinia przypisała różne niepowodzenia polskie wyprawie na Kijów. Niektórzy sądzili, że w ogóle można było uniknąć dalszej wojny, przyjmując zimowe propozycje …

Wyprawa kijowska

Wyprawa kijowska

Na przedwiośniu, w odpowiedzi na polski wypad na Mozyrz i Kalenkowicze, wojska sowieckie próbowały ataku na Wołyniu i Podolu, ale zostały odparte. Wówczas Patek wyraził gotowość do rozpoczęcia rokowań w Borysowie. Cziczerin zgadzał się tylko na jakiś punkt …

Węzeł wschodni. Rokowania z Sowietami

Węzeł wschodni. Rokowania z Sowietami

O ile Paderewski godził się na formułę federacji, ale liczył się bardzo z zachodnimi przyjaciółmi, o tyle po jego odejściu Piłsudski z Wasilewskim odzyskali wolną rękę i mogli eksperymentować po swojemu. Szefem rządu był Leopold …

Dwie polityki zagraniczne

Dwie polityki zagraniczne

Dmowski był do zimy [1919/1920] w Paryżu, po czym musiał ratować nadszarpnięte zdrowie w Algierze. W sejmie tymczasem prowadził komisję spraw zagranicznych i nadawał ton całemu zgromadzeniu Stanisław Grabski, również zwolennik państwa narodowego bez nadmiaru obcoplemiennych mniejszości. …

Mała konstytucja. Piłsudski naczelnikiem państwa

Mała konstytucja. Piłsudski naczelnikiem państwa

Wiedziano z góry, że trudno będzie rządzić Polską wbrew Piłsudskiemu i że jego wywyższenie na stanowisko głowy państwa najmniej napotka sprzeciwów. Żadna jednak partia, nie wyłączając Wyzwolenia, nie życzyła mu preponderancji. Wszyscy wierzyli mocno, że …

Oblicze Sejmu Ustawodawczego

Oblicze Sejmu Ustawodawczego

Zgromadził się ów sejm 10 lutego 1919 i zaraz stoczył pierwszą walkę. Marszałkiem został Wojciech Trąmpczyński, poznańczyk, prawnik, narodowy demokrata, wytrawny i hartowny parlamentarzysta (155 głosów), gdy kontrkandydat chłop Witos otrzymał głosów 149. Zrazu jako przedstawicieli zaboru …

Dalsze prace delegacji polskiej w Paryżu

Dalsze prace delegacji polskiej w Paryżu

Na dzień przed podpisaniem traktatu pokojowego z Niemcami Clemenceau wręczył delegacji polskiej projekt innej umowy: o obywatelstwie polskim, którą później nazwano traktatem o mniejszościach narodowych. Nie sposób było protestować, bo też [krok ten] był …