CZESŁAW MIŁOSZ

Czesław Miłosz (urodzony w 1911 roku, zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie) był najwybitniejszym, obok Tadeusza Różewicza, współczesnym polskim poetą. Dwa pierwsze tomy wierszy wydał jeszcze w okresie międzywojennym, stanowiły one świadectwo przeświadczenia o kryzysie ogarniającym Europę, poczucia zagrożenia europejskiej kultury, cywilizacji, świata tradycyjnych wartości. Owe utwory łączyły w sobie romantyczną wizyjność z surowymi regułami klasycznej dyscypliny.

Wojna była dla Miłosza wielkim wstrząsem (głównie moralnym), spełniły się apokaliptyczne wizję z utworów międzywojennych, zastąpiła je realność. Wojna, później stalinizm, przyniosła w twórczości Czesława Miłosza również szereg pytań o naturę i sens historii, dziejów, pojawiło się przekonanie, że obowiązkiem poezji jest dokonywanie moralnego osądu świata i poszukiwanie w nim trwałych wartości etycznych. Ponieważ Miłosz jest przede wszystkim poetą kultury, owych stałych punktów poszukuje głównie na jej obszarach – w antyku, Biblii, indywidualnie odczytywanej tradycji romantycznej, klasycyzmie.

W centrum zainteresowania poety pozostają zagadnienia moralne, ludzkie systemy wartości. Jest to twórczość moralistyczna, interesująca się zasadniczymi kwestiami typu winy i kary, prawdy i kłamstwa, godności i upodlenia, upadku. Miłosz nie tworzy łatwych uogólnień, wzorców postępowania. Często przyjmuje tak zwaną postawę manichejską, nakazującą zło traktować jako swego rodzaju dopełnienie dobra. Nie biada nad upadkiem współczesnego świata, postępującą degradacją człowieka jako osoby. Zawsze pozostaje poetą nadziei, zachowuje wiarę w ludzkość, jej umiejętność wychodzenia z kolejnych kryzysów. Nie zaniedbując przy tym pamięci o tym, co w przeszłości było złe (np. o doświadczeniu ostatniej wojny światowej).