Heinz Guderian

Heinz Guderian

Heinz Guderian urodził się 17 czerwca 1888 roku w Chełmnie. Jego ojciec, Friedrich, był zawodowym oficerem w armii pruskiej. Pomimo tego, iż rodzina nie posiadała żadnych tradycji wojskowych, zdecydował się wybrać dla swego syna armijną karierę. Młody Heinz już w 1901 roku wstąpił do Szkoły Kadetów w Karlsruhe. Dwa lata później rozpoczął naukę w Głównej Szkole Kadetów w Gross Lichterfolde w okolicach Berlina. W 1907 roku wreszcie przyjęty został do armii, gdzie przydzielono go do 10. Hanowerskiego Batalionu Piechoty (którego dowódcą był ojciec Guderiana). Od kwietnia do grudnia 1907 roku studiował na Akademii Wojennej w Metz. Otrzymawszy stopień porucznika powrócił do swego oddziału 27 stycznia następnego roku. W październiku 1912 roku Guderian przeniesiony został do kompanii radiotelegraficznej. W 1913 roku ożenił się z Margarete Goerne, która później urodziła mu dwóch synów. W październiku tegoż roku opuścił kompanię i wysłany został do Akademii Wojennej w Berlinie. Tam studiował aż do wybuchu wojny (później, w roku 1918 powrócił na kurs uzupełniający).

Pomimo tego, iż Guderian wyszkolony był do służby w lekkiej piechocie, na początku pierwszej wojny światowej przydzielony został do 5. Dywizji Kawalerii w roli dowódcy radiostacji. Potem przeniesiony został do kompanii łączności bezprzewodowej. Rzadko więc znajdował się na pierwszej linii walk. Bojowy chrzest udało mu się zdobyć podczas walk nad rzeką Marną oraz w bitwie o Verdun. Tam, dzielnie odpierając ataki kierowane na jego jednostkę, zasłużył się na Krzyż Żelazny II i I klasy.

Po wojnie, Guderian był od września 1918 roku do maja roku następnego głównym komendantem straży granicznej w Berlinie, Wrocławiu i Bartenstein. Potem powrócił do sztabu. Jego kariera wlokła się w niesamowicie powolnym tempie. Od roku 1915, kiedy to uzyskał promocję do rangi kapitana, nie awansował ani razu. Dopiero w 1922 roku cos się zmieniło w jego życiu – został wyznaczony przez Inspektora Wojsk Transportu Motorowego do opracowania sposobów użycia transportu samochodowego na wypadek ewentualnej wojny. Były to pierwsze kroki Guderiana w dziedzinie taktyki. Zajęcie owe zapoczątkowało jego wielką pasję do motoryzacji, czołgów i strategii. Od tego czasu namiętnie czytał dzieła poświęcone tym aspektom wojskowości, sam również dużo pisał. Był przekonany o potężnej sile i znaczeniu czołgów podczas walk.

Ówczesne władze, widząc talent Guderiana wyznaczyły mu funkcję wykładowcy historii wojskowości i taktyki w sztabie. Tam zdobył renomę świetnego nauczyciela. Już wkrótce (1927 rok) począł wykładać taktykę czołgową w Sztabie Instruktażowym Transportu Motorowego w Ministerstwie Wojny. Chcąc spróbować swych sił również jako dowódca, po znajomości otrzymał dowództwo nad 5. Batalionem Zmotoryzowanym. Kolejnym krokiem w karierze Guderiana był dzień 1 II 1931 roku, kiedy to został szefem sztabu głównego inspekcji jednostek zmotoryzowanych.

1 IV 1933 roku, już po dojściu Hitlera do władzy, Guderian awansowany został do stopnia pułkownika. Od tego czasu promowany był co roku, aż do 1941. 1 Lipca 1934 mianowany został szefem sztabu w nowoutworzonym Dowództwie Wojsk Pancernych. Namowy Guderiana, by zbrojenia skupić na czołgach, w niedługim czasie napotkały odzew; w 1935 roku utworzono pierwsze trzy dywizje pancerne, a Guderianowi powierzono dowództwo 2. Dyw. Panc. Stacjonującej w Wuerzburgu.

W 1937 roku Guderian, już jako generał i dowódca XVI Korpusu, wydał swą słynną książkę „Achtung – Panzer!”, w której zawarł idee opracowanej przezeń taktyki „blitzkriegu”, czyli wojny błyskawicznej. Książka, dowodząca istotną wartość czołgów, miała przekonać społeczeństwo i władze o konieczności tworzenia możliwie jak największej ilości czołgów. To właśnie dzięki opracowanej przez Guderiana taktyce Hitlerowi udało się podbić niemal całą Europę.

Guderian dowodził wojskami niemieckimi podczas aneksji Austrii i Czechosłowacji. Na krótko przed wybuchem drugiej wojny światowej mianowany został Szefem Wojsk Szybkich.

Heinz Guderian podczas kampanii wrześniowej i walk na zachodzie europy bił się na czele XIX Korpusu. We wrześniu 1939 roku jego oddział zatrzymany został przez 720-osobową grupę polskich żołnierzy nieopodal Wizny. Lepiej spisał się we Francji, gdzie rajdami swych czołgów znakomicie usuwał wszelki opór Francuzów (poruszał się tak szybko, iż Hitler nakazał mu nawet zwolnienie tempa, grożąc odebraniem dowództwa nad jednostką).

Swe znakomite zdolności taktyczne Guderian pokazał podczas operacji „Barbarossa”, kiedy to, mając stopień jeden niższy od feldmarszałka, dowodząc swoją Panzergruppe Guderian poruszał się tak szybko wgłąb ZSRS, iż zyskał przydomek „Szybkiego Heinza”. Za swe osiągnięcia w lipcu 1941 roku otrzymał Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z liśćmi dębu. 5 października tegoż roku objął dowodzenie nad 2. Armią Pancerną, którą znakomicie prowadził do zwycięstw. Niestety, pod koniec roku odebrano mu dowództwo – Guderian, pomimo jasnych dyrektyw Hitlera wydał rozkaz odwrotu na zachód, widząc, iż sytuacja, w jakiej znajdowały się niemieckie wojska była beznadziejna. Hitler był wściekły; kwestię pogorszył konflikt z feldmarszałkiem von Kluge. Do czynnej służby powrócił po klęsce Stalingradzkiej. Mianowany został 1 marca 1943 roku Generalnym Inspektorem Wojsk Pancernym, w której to roli odpowiadał za dalszy rozwój sił pancernych Rzeszy. Według swych własnych zaleceń kontrolował produkcję czołgów i szkolenia załóg.

21 lipca 1944 roku, dzień po nieudanym zamachu na Hitlera, generał Guderian mianowany został szefem OKH, na którym to stanowisku zainspirował powstanie Volkssturmu. 23 marca 1945 roku został pozbawiony tego stanowiska przez Hitlera; Fuehrera rozdrażniły uporczywe apele generała o rozpoczęcie pertraktacji pokojowych. Guderian wycofał się z życia publicznego i wyjechał do Tyrolu, gdzie aresztowany został przez amerykanów dnia 10 maja 1945 roku.

Pomimo sprzeciwu władz sowieckich, Heinz Guderian nie był sądzony jako zbrodniarz wojenny. Po niemieckiej kapitulacji przewieziony został do Stanów Zjednoczonych, gdzie trzy lata spędził w tamtejszym więzieniu, jako jeniec wojenny. Wypuszczony na wolność w 1948 roku zamieszkał w RFN, gdzie zmarł 14 maja 1954 roku w Schwangau. Historie swego życia opublikował w książce pt. „Wspomnienia żołnierza”. Bez wątpienia był najwybitniejszym w historii dowódcą wojsk pancernych oraz specjalistą od spraw czołgów i taktyki wojennej.