Jan Kasprowicz

Nazwisko: Kasprowicz
Imię/Imiona: Jan
Znany też jako:
Urodzony: 12 grudzień 1860 (Szymborze, Polska)
Zmarł: 1 sierpień 1926 (Harenda, Polska).

Jan Kasprowicz – urodził się 12 XII 1860 r. w Szymborzu pod Inowrocławiem, zmarł 1 VIII 1926 r. w Poroninie. Był synem chłopa analfabety. Od 1870 r. uczył się w pruskich gimnazjach w Inowrocławiu, Opolu, Raciborzu, a w 1884 r. uzyskał maturę w Poznaniu. Brał w tym czasie udział w konspiracji samokształceniowo-patriotycznej. W 1884 r. przebywał przez kilka miesięcy w Lipsku, gdzie podjął studia. W latach 1884-1888 studiował na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1886 r. ożenił się z Teodozją Szymańską, ale związek ten przetrwał zaledwie kilka miesięcy. W 1887 r. Kasprowicz był dwukrotnie aresztowany i w końcu – za swą działalność socjalistyczną – został skazany na 6 miesięcy więzienia. Na przełomie 1888 i 1889 r. przeniósł się do Lwowa, gdzie wszedł do redakcji Kuriera Lwowskiego. Działał społecznie. W 1893 r. ożenił się z Jadwigą Gąsowską. Związek ten rozpadł się po ok. 8 latach. W 1904 r. Kasprowicz zdobył doktorat na Uniwersytecie Lwowskim. W 1911 r. ożenił się z Rosjanką, Marią Dunin. W 1920 r. uczestniczył wraz ze S. Żeromskim i W. Kozickim w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach. Od 1924 r. przebywał stale w swojej willi na Harendzie koło Poronina.

Kasprowicz zaczął pisać już w szkole, ale pierwsze bardziej dojrzałe i oryginalne utwory powstały w czasie studiów. Przez długi czas jego twórczość miała związek z sytuacją kulturalną Niemiec. Z tego okresu pochodzą m.in. poematy Giordano Bruno (1884) oraz Aryman i Oromaz (1884 lub 1885). Wkrótce jednak w utworach Kasprowicza zaczęła dominować tematyka chłopska. Wiersze pochodzące z tego okresu stanowią oryginalną i jedyną w skali europejskiej próbę stworzenia poezji naturalistycznej. Zawierają też wiele nowatorskich rozwiązań w dziedzinie kompozycji, obrazowania i wersyfikacji. Z okresu tego pochodzą m.in. cykle Obrazki natury i Z chałupy, cykl sonetów Z więzienia i dramat Świat się kończy!, pisany gwarą kujawską. W 1891 r. poezja Kasprowicza wkracza w nurt modernistyczny. Z tego okresu pochodzą m.in. trzy poematy Z gór, zbiór Krzak dzikiej róży, zbiory hymnów Ginącemu światu i Salve regina oraz poemat dramatyczny Uczta Herodiady (1905). Po hymnach w twórczości Kasprowicza zarysowuje się nowa tendencja – prymitywizm. Polega on na sięgnięciu do folkloru i obyczajowości wsi, kulcie prostego człowieka i powszedniości. Z tego okresu pochodzą Bajki, klechdy i baśnie (1902). Kasprowicz zajmował się również publicystyką. Ma jednak bardziej znaczący dorobek jako tłumacz z greki, łaciny, języka angielskiego, niemieckiego, francuskiego, włoskiego i norweskiego.