Nazwisko: Przyboś
Imię/Imiona: Julian
Znany też jako:
Urodzony: 5 marzec 1901 (Gwoźnica, Polska)
Zmarł: 6 październik 1970 (Warszawa, Polska).
Julian Przyboś – ur. 5 marca 1901 w małej wsi Gwoźnica, zmarł 6 X 1970 w Warszawie; brat Stefan; poeta, eseista.
Od 1912 r. uczył się w rzeszowskim gimnazjum, w 1918 wstąpił do konspiracyjnego kółka samokształceniowego wchodzącego w skład Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Uczestniczył w kilku akcjach sabotażowych. Walczył z Ukraińcami o Lwów, ranny w bitwie pod Sokolnikami. W 1919 r. otrzymał honorową odznakę „Orląt Lwowskich”. Maturę zdał w 1920 r., uczestniczył jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Jesienią 1920 podjął studia polonistyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1921 reaktywował Koło Literacko-Artystyczne przekształcone kolejnie w Klub Artystyczny „Dionizy”. W 1922 r. debiutował w „Skamandrze” wierszem „Cieśla”. W 1923 r. ukończył studia (nie uzyskując dyplomu) i rozpoczął pracę jako nauczyciel w gimnazjum. W tym także roku rozpoczął współpracę ze „Zwrotnicą” – programowym organem Awangardy Krakowskiej. W latach 1928-1930 współpracował z wydawanym w Paryżu pismem „L Art Contemporain – Sztuka współczesna”. Pomiędzy 1931-33 redagował czasopismo awangardy literackiej „Linia”. Pomiędzy rokiem 1937 a 1939 dużo podróżował po Francji, Belgii i Włoszech, często przebywał w Paryżu.
W okresie wojennym pracował jako bibliotekarz w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. W 1941 r. aresztowany przez gestapo pod zarzutem współpracy z NKWD, następnie zwolniony z braku dowodów. W 1944 r. przybył do Lublina gdzie został członkiem Krajowej Rady Narodowej (KRN).
Po wojnie członek PPR (od 1949 PZPR). Od 1947 do 1951 przebywał w Szwajcarii jako poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny PRL. Po powrocie do kraju piastował urząd dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie (do 1955 r.). W tym także roku przeniósł się do Warszawy gdzie otrzymał posadę redaktora w „Przeglądzie Kulturalnym”. W 1958 wystąpił z PZPR na znak protestu przeciwko zgładzeniu Imre Nagy. W 1964 otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia za całokształt twórczości literackiej. W 1966 został wiceprezesem PEN Clubu. W 1968 redaktor „Miesięcznika Literackiego”. Zmarł w 1970 r., pochowany w Gwoźnicy.
Dzieła literackie
- – Śruby, 1925
- – Z ponad, 1930
- – W głąb las, 1932
- – Równanie serca, 1938
- – Póki my żyjemy, 1944
- – Miejsce na ziemi, 1945
- – Czytając Mickiewicza, 1950
- – Jabłoneczka, 1953
- – Najmniej słów, 1955
- – Narzędzie ze światła, 1958
- – Próba całości, 1961
- – Sens poetycki, 1963
- – Kwiat nieznany, 1968
- – Zapiski bez daty, 1970