WŁADYSŁAW BRONIEWSKI

Władysław Broniewski (żył w latach 1897 – 1962) był najwybitniejszym poetą polskiej lewicy społecznej. Pochodził z rodziny o wielkich tradycjach patriotycznych, sam już w 1915 roku wstąpił do Legionów J. Piłsudskiego, walczył na froncie. Był bohaterem wojny polsko-bolszewickiej, został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari.

Już w latach dwudziestych miał bardzo krytyczny stosunek do niepodległej Polski, nie akceptował panujących w niej porządków społecznych, politycznych. Broniewski, zawsze wrażliwy na krzywdę społeczną, opublikował w okresie międzywojennym kilka godnych uwagi tomów wierszy (np. Dymny nad miastem, Troska i pieśń, Krzyk ostateczny) poświęconych proletariatowi, ruchowi rewolucyjnemu, analizie ówczesnej sytuacji społecznej. Propagandowe, agitacyjne funkcje owych utworów nie przekreślały ich dużych walorów artystycznych.

W 1940 roku Broniewski został aresztowany przez NKWD za protesty przeciwko zajęciu przez ZSRR części Polski i wygłaszanie patriotycznych wierszy. Był zesłany, następnie zwolniony i wraz z polskim wojskiem znalazł się na Bliskim Wschodzie. Z okresu wojennego pochodzą wybitne tomy: Bagnet na broń oraz Drzewo rozpaczające. W 1945 roku poeta wrócił do kraju.

Bardzo bolesne, osobiste tony pojawiły się w liryce Broniewskiego po tragicznej śmierci dwudziestopięcioletniej córki w 1954 roku. Takie wiersze (jest wśród nich i Brzoza) zostały zebrane w wydanym w 1956 roku tomie Anka, który często porównuje się z Trenami Jana Kochanowskiego.