Podsumowując treści zawarte we wszystkich utworach które przedstawiłam bezapelacyjnie mogę stwierdzić, iż wojna degraduje psychikę człowieka. Może to być wywołane błędną ideologią którą zostali zarażeni bohaterowie (Jurgen Stroop, profesor Spanner), bądź bezpośrednimi przeżyciami, których oni doznali (Tadeusz,
Gustaw Herling-Grudziński, Miron Białoszewski) w czasie okupacji i wojny. Osoby te przechodzą typową dla tamtych ludzi zmianę moralności, problem natury psychologicznej, polegający na „dostosowaniu się” do nowych warunków egzystencji. Podczas wojny muszą odrzucić wszelkie aspekty ludzkiej godności i sumienia, gdyż są one brutalnie i bezlitośnie tępione. Zmuszeni do walki o przetrwanie z czasem stają się całkowicie obojętni wobec otaczającego ich świata. Nie protestują gdy ktoś ogranicza ich prawa, zatracili zdolność odróżniania dobra od zła. Ci ludzie już nigdy nie będą w stanie powrócić do normalnego życia. Ich psychika uległa trwałemu zniszczeniu. Ciągłe powroty koszmarnych scen w snach, lęk przed powtórnym doświadczeniem tego piekła na ziemi często prowadzi do całkowitej izolacji od społeczeństwa, poważnych chorób psychicznych, a także samobójczej śmierci. Wiele osób, które przeżyło okupację i obozy utrzymuje sięw przekonaniu, że otrzymali dar ”życie” za cenę śmierci innych i obwinia się za to.
Całość wskazuje na bezcelowość i bezsensowność wojny, która nie prowadzi do niczego, prócz milionów ofiar. Ponadto, odciska ogromne piętno na człowieku, bowiem okaleczenie psychiki jest najgłębszą i niestety często nieuleczalną, wojenną raną. A co jest najbardziej przerażające, to właśnie nie naturalne katastrofy, nie wyższe moce, ale sami „ludzie ludziom zgotowali ten los”.